Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1115, znane jako EUDR, zostało przyjęte 31 maja 2023 r. i weszło w życie 29 czerwca 2023 r. Jego celem jest ograniczenie wylesiania oraz degradacji lasów poprzez zapewnienie, że produkty wprowadzane na rynek UE nie pochodzą z terenów przekształconych z lasów na użytki rolne po 31 grudnia 2020 r.
Co obejmuje regulacja?
Rozporządzenie dotyczy towarów, które w największym stopniu wpływają na zmiany użytkowania gruntów, w tym:
- bydła i produktów pochodnych (mięso, skóry, produkty przetworzone)
- soi wykorzystywanej w paszach
- kawy, kakao, oleju palmowego, kauczuku
- drewna oraz produktów drewnopochodnych
Są to kluczowe surowce dla wielu łańcuchów żywnościowych i przemysłowych.
Kogo dotyczą przepisy?
Przepisy jasno określają role podmiotów biorących udział w obrocie produktami:
- Podmiot (operator) wprowadza po raz pierwszy lub wywozi towary na rynek UE
- Podmiot handlowy (trader) uczestniczy w kolejnych etapach dystrybucji
- Właściwe organy nadzorują zgodność produktów z przepisami
Nowy harmonogram. Ulga tylko dla najmniejszych
Jak poinformował portal Euractiv, Komisja Europejska nie planuje ogólnego przesunięcia wejścia w życie przepisów EUDR. Odroczenie ma dotyczyć wyłącznie mikro i małych przedsiębiorstw, w tym hodowców bydła, producentów soi czy eksporterów kawy, kakao, drewna i oleju palmowego.
Tabela 1. Harmonogram wdrażania EUDR
| Kategoria przedsiębiorstwa | Wejście w życie przepisów | Zakres obowiązku |
| Duże i średnie | do 31 grudnia 2025 r. | pełne obowiązki zgodności z EUDR |
| Mikro i małe | do grudnia 2026 r. | uproszczona procedura DDS (oświadczenie należytej staranności) |
Uproszczona należyta staranność. Mniej biurokracji dla rolników
Mali operatorzy będą mogli stosować uproszczone oświadczenia o należytej staranności (DDS). Oznacza to skrócenie procedur oraz ograniczenie wymaganych danych, przy jednoczesnym zachowaniu kontroli pochodzenia produktów.
To odpowiedź na zgłaszane przez branżę trudności techniczne, w tym opóźnienia we wdrożeniu nowego systemu informacyjnego Komisji Europejskiej (EUDR Information System) służącego do elektronicznego składania oświadczeń.
Dlaczego podjęto tę decyzję
Według informacji Euractiv, decyzja o selektywnym odroczeniu została podjęta po intensywnych negocjacjach w Kolegium Komisarzy. Rozmowy prowadziły m.in. komisarz ds. środowiska Jessika Roswall oraz wiceprezydent Teresa Ribera, sceptyczna wobec zmiany harmonogramu.
Ostatecznie uzgodniono, że pełne wejście w życie EUDR nastąpi zgodnie z dotychczasowym planem, natomiast mikro i małe przedsiębiorstwa zyskają dodatkowy rok na dostosowanie się. Propozycja wymaga zatwierdzenia przez Radę UE oraz Parlament Europejski.
Branża mięsna w oczekiwaniu na wdrożenie
Ulgowe podejście dla najmniejszych nie zmienia faktu, że duzi operatorzy muszą przygotować się do pełnej zgodności z EUDR. W sektorze mięsnym kluczowe będzie zapewnienie identyfikowalności bydła oraz dokumentowania pochodzenia pasz sojowych. Wymaga to modernizacji systemów ewidencyjnych i synchronizacji danych z krajowymi systemami kontroli.
Co dalej?
Jeśli propozycja Komisji zostanie zatwierdzona, mikro i małe przedsiębiorstwa zyskają więcej czasu na przygotowanie, a system informatyczny KE na pełne dopracowanie. To istotne szczególnie dla podmiotów eksportujących produkty zwierzęce i roślinne na rynek unijny.
Duże przedsiębiorstwa powinny już teraz wdrażać systemy geolokalizacji i pełnej identyfikowalności partii produkcyjnych, aby uniknąć ryzyka wstrzymania dostaw po 2025 r.
Opracowano przez IBIMS Green na podstawie informacji z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz poratlu Euractiv.com.