Na początku października poseł Jarosław Sachajko złożył w Sejmie interpelację do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie rosnącej obecności produktów spożywczych z owadów w krajach Europy Zachodniej oraz możliwości ich sprzedaży w Polsce. Poseł zwrócił uwagę, że w takich państwach jak Francja, Belgia czy Holandia coraz częściej pojawiają się gotowe dania, burgery i kotlety z owadów lub ich przetworzonych form białkowych. Nie są to już jedynie eksperymentalne przekąski, lecz pełnoprawne produkty spożywcze.
Apel o przejrzystość dla konsumentów
Sachajko podkreślił, że na polskim rynku również mogą się pojawić podobne wyroby, nie zawsze z jednoznaczną informacją o ich składzie. Zaapelował więc o wyjaśnienie, jakie przepisy chronią konsumentów przed wprowadzeniem w błąd oraz czy planowane są dodatkowe regulacje dotyczące etykietowania produktów zawierających owady.
Odpowiedź resortu rolnictwa
W odpowiedzi Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, podpisanej przez sekretarza stanu Jacka Czerniaka, wskazało, że wprowadzanie tzw. nowej żywności, w tym owadów jadalnych, jest ściśle regulowane prawem Unii Europejskiej. Zasady określa rozporządzenie Komisji (UE) 2017/2470, które zawiera wykaz dopuszczonych produktów i warunki ich stosowania.
Jakie gatunki owadów są dopuszczone?
Na terenie UE do spożycia dopuszczono cztery gatunki owadów:
Resort zaznaczył, że w Polsce nie ma obecnie żadnego producenta wprowadzającego do obrotu żywność pochodzącą z owadów.
Zasady etykietowania produktów
Ministerstwo przypomniało, że każdy nowy produkt jest dopuszczany przez Komisję Europejską dopiero po ocenie bezpieczeństwa zdrowotnego. Zgodnie z przepisami rozporządzenia (UE) 1169/2011, skład produktów musi być podawany w języku polskim, a etykiety powinny zawierać zarówno polską, jak i łacińską nazwę owada.
Niezrealizowany projekt dodatkowego oznakowania
Resort poinformował też, że w 2023 r. pracowano nad projektem rozporządzenia wprowadzającego obowiązek stosowania oznaczenia graficznego z wizerunkiem owada i napisem „zawiera owady jadalne”. Projekt jednak wycofano po opinii Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, która uznała, że takie krajowe regulacje byłyby niezgodne z unijnym prawem harmonizującym (rozporządzenie UE 2015/2283).
Kto kontroluje produkty z owadów?
Kontrolę nad produktami z owadów w Polsce sprawują: Państwowa Inspekcja Sanitarna, Inspekcja Weterynaryjna oraz Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS). Na granicach nadzór prowadzi Inspekcja Weterynaryjna. W latach 2023–2024 nie odnotowano przesyłek z owadami dopuszczonymi do spożycia w Polsce.
Owady na talerzach? Na razie nisza
Ministerstwo uspokaja, że rynek żywności z owadów w Europie ma obecnie charakter niszowy i nie stanowi istotnego źródła białka ani znaczącego segmentu rynku spożywczego. Zdaniem resortu, tradycje kulinarne Polaków sprawiają, że nie należy oczekiwać gwałtownej zmiany modeli żywieniowych.
Przepisy gwarantują bezpieczeństwo
W podsumowaniu MRiRW zapewniło, że obowiązujące przepisy unijne gwarantują bezpieczeństwo i przejrzystość w zakresie wprowadzania na rynek nowej żywności, a polscy konsumenci mogą dokonywać w pełni świadomych wyborów zakupowych.
Opracowano przez IBIMS Green na podstawie informacji z Kancelarii Sejmu.