Polska branża drobiarska i Ministerstwo Rolnictwa prowadzą działania zmierzające do uzyskania dla polskiej gęsi owsianej unijnego oznaczenia chronionej nazwy geograficznej. Wniosek przeszedł już etap krajowy i jest analizowany przez Komisję Europejską. Rejestracja oznaczenia miałaby znaczenie zarówno dla producentów i eksporterów, jak i dla gastronomii oraz konsumentów, wzmacniając pozycję polskiej gęsiny jako produktu premium o potwierdzonym pochodzeniu i jakości.
Tradycja hodowli i unikatowy sposób tuczu
Polska gęś owsiana wywodzi się z genotypu Gęsi Białej Kołudzkiej, stworzonej przez polskich naukowców w Instytucie Zootechniki w Kołudzie Wielkiej. Rasa ta dominuje w krajowym pogłowiu i stanowi ponad 98 procent produkcji gęsiny w Polsce. Ceniona jest za bardzo dobre przyrosty masy ciała, niewielką zawartość tłuszczu oraz walory smakowe, na które wpływa końcowy tucz owsiany. Ten tradycyjny element chowu należy do kluczowych cech wyróżniających produkt.
– Polska gęś owsiana to gęś wyhodowana przez polskich naukowców w Kołudzie Wielkiej, a jej wartość wynika zarówno z genotypu, jak i tradycji żywienia owsem w ostatniej fazie tuczenia. – podkreśla prezes Krajowej Rady Drobiarstwa – Izby Gospodarczej Dariusz Goszczyński.
Rejestracja nazwy – procedura i wyzwania
Wniosek o przyznanie oznaczenia najpierw przeszedł krajową procedurę, która wymagała zgromadzenia szerokiej dokumentacji i udowodnienia związku cech produktu z miejscem pochodzenia. Następnie trafił do Komisji Europejskiej, gdzie obecnie jest analizowany.
– Zostały przekazane pewne pytania przez KE i prośba o doprecyzowanie niektórych aspektów. Jesteśmy w dialogu z KE i ministerstwem rolnictwa, jeżeli chodzi o uzupełnianie – wyjaśnia Goszczyński.
Wyzwaniem jest to, że nazwa ma obejmować cały kraj, a nie pojedynczy region.
– Jeżeli chodzi o rejestrację w UE nazwy polska gęś owsiana, jest pewna trudność, ponieważ większość przyznawanych oznaczeń dotyczy konkretnych obszarów geograficznych. W tym przypadku nazwa ma charakter ogólnopolski i Komisja bardzo ściśle weryfikuje związek produktu z miejscem – dodaje prezes KRD-IG.
Ochrona nazwy i wzmocnienie pozycji rynkowej
Uzyskanie chronionej nazwy geograficznej oznaczałoby, że nazwa „polska gęś owsiana” mogłaby być stosowana wyłącznie wobec produktów wyprodukowanych zgodnie ze specyfikacją.
– Rejestracja oznaczenia daje przede wszystkim ochronę nazwy. Gwarantuje, że produkty nie będą podrabiane, a nazwa może być stosowana tylko zgodnie z określonymi warunkami dotyczącymi gatunku, sposobu chowu i miejsca pochodzenia – zaznacza Goszczyński.
Ochrona ta wzmacnia zaufanie konsumentów, stabilizuje pozycję producentów i zapobiega nadużyciom marketingowym.
Znaczenie dla eksportu i gastronomii
Polska gęś owsiana już jest rozpoznawalna za granicą.
– Polska gęś jest ceniona na rynkach w Niemczech czy we Francji, nawet bardziej niż w Polsce. Trafia także do Hongkongu, Austrii, Czech oraz Wielkiej Brytanii – podkreśla prezes KRD.
Około 70 procent krajowej produkcji trafia na eksport, co potwierdza silną pozycję międzynarodową produktu. Uzyskanie oznaczenia geograficznego mogłoby tę pozycję dodatkowo wzmocnić, oferując zagranicznym odbiorcom gwarancję autentyczności i stałej jakości.
– Gdyby udało się nam przebrnąć przez tę ścieżkę w KE i zarejestrować nazwę polska gęś owsiana jako oznaczenie geograficzne, byłoby to wielkie wyróżnienie dla Polski – ocenia Goszczyński.
Kontekst unijnych systemów ochrony żywności
W Unii Europejskiej funkcjonują trzy główne kategorie oznaczeń:
- Chroniona Nazwa Pochodzenia, którą posiada np. oscypek produkowany wyłącznie na Podhalu;
- Chronione Oznaczenie Geograficzne, jak w przypadku kiełbasy lisieckiej, której renoma związana jest z Małopolską;
- Gwarantowana Tradycyjna Specjalność, którą mają andruty kaliskie.
W przypadku polskiej gęsi owsianej najbardziej odpowiednie jest oznaczenie ChOG, ponieważ jej wyjątkowość wynika z tradycyjnego tuczu i krajowego pochodzenia rasy, a nie z jednego, ściśle określonego regionu.
Uzyskanie chronionej nazwy geograficznej dla polskiej gęsi owsianej umocniłoby pozycję produktu na rynku krajowym i zagranicznym, zwiększyło jego wartość oraz zapewniło producentom ochronę przed nadużyciami. To również narzędzie wzmacniające promocję polskiej żywności wysokiej jakości i ważny element budowania wizerunku polskiej tradycji kulinarnej.
Opracowano przez IBIMS Green na podstawie informacji z KRD-IG.