Apel rolników i stanowisko KRIR
Krajowa Rada Izb Rolniczych zwróciła się do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi z pytaniem o zasady ponownego zasiedlania budynków inwentarskich po wygaszeniu ogniska choroby zakaźnej zwierząt. Samorząd rolniczy podkreślił, że wielu hodowców, mimo wykonania wszystkich działań bioasekuracyjnych i zakończenia procedur likwidacji ogniska, wciąż musi czekać na zgodę powiatowych lekarzy weterynarii. W praktyce oznacza to, że obiekty pozostają puste, a gospodarstwa ponoszą realne straty finansowe. KRIR apelowała więc o doprecyzowanie zasad oraz przyspieszenie decyzji administracyjnych, które zdaniem rolników w wielu przypadkach trwają zbyt długo.
Wyjaśnienia MRiRW oparte na prawie unijnym
W odpowiedzi MRiRW wyjaśniło, że możliwość ponownego wprowadzenia zwierząt do obiektów dotkniętych ogniskiem choroby jest ściśle określona przez przepisy prawa unijnego. Resort podkreślił, że podstawą postępowania jest art. 57 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2020/687, który precyzuje warunki, jakie muszą zostać spełnione przed zasiedleniem budynków. Zgodnie z tymi regulacjami ponowne wprowadzenie zwierząt może nastąpić dopiero po przeprowadzeniu pełnego, ostatecznego oczyszczenia i dezynfekcji obiektu, a w razie potrzeby również dezynsekcji i deratyzacji. Wszystkie te czynności muszą być wykonane zgodnie z zatwierdzonymi procedurami, pozostawać pod nadzorem odpowiednich służb i zostać właściwie udokumentowane.
Znaczenie okresu monitorowania i zasady odstępstwa
Po zakończeniu oczyszczania i dezynfekcji konieczne jest odczekanie okresu monitorowania, którego długość została wskazana w załączniku II do rozporządzenia. Ministerstwo przypomniało, że okres ten liczony jest zawsze od momentu zakończenia ostatecznej dezynfekcji i ma kluczowe znaczenie dla potwierdzenia, że obiekt jest bezpieczny z punktu widzenia epizootycznego. Dopiero po jego upływie i pozytywnej ocenie ryzyka można pozwolić na wznowienie produkcji.
Wymogi dotyczące nowych zwierząt i kontroli weterynaryjnej
Resort wyjaśnił również, że unijne przepisy przewidują możliwość odstępstwa od standardowej procedury, ale jedynie w szczególnych sytuacjach. Taka możliwość istnieje wtedy, gdy pełna dezynfekcja nie mogła zostać wykonana z uzasadnionych powodów. W takiej sytuacji ponowne zasiedlenie może nastąpić najwcześniej po upływie trzech miesięcy od wstępnego czyszczenia i dezynfekcji, pod warunkiem że powiatowy lekarz weterynarii przeprowadzi szczegółową ocenę ryzyka i stwierdzi, iż zagrożenie ponownego rozprzestrzenienia choroby jest znikome. Oznacza to, że decyzja zależy każdorazowo od indywidualnej analizy przypadku.
Ministerstwo przypomniało również, że zwierzęta wprowadzane do takiego gospodarstwa muszą pochodzić wyłącznie z miejsc wolnych od ograniczeń, a ich stan zdrowia musi być potwierdzony badaniami laboratoryjnymi prowadzonymi zgodnie z art. 59 rozporządzenia. Po ich wprowadzeniu powiatowy lekarz weterynarii jest zobowiązany do wykonania kontroli w gospodarstwie, obejmującej m.in. dokumentację produkcyjną i zdrowotną, identyfikowalność zwierząt oraz pobranie próbek do badań laboratoryjnych.
Brak możliwości złagodzenia przepisów na poziomie krajowym
W odpowiedzi dla KRIR ministerstwo podkreśliło, że wszystkie opisane zasady wynikają bezpośrednio z prawa unijnego, które obowiązuje w identycznym brzmieniu we wszystkich państwach członkowskich. W związku z tym Polska nie ma możliwości wprowadzenia przepisów bardziej elastycznych ani skracania terminów określonych przez regulacje europejskie. MRiRW wskazało także, że na poziomie UE obecnie nie są prowadzone prace nad zmianą tych przepisów.
Konsekwencje dla hodowców
W praktyce oznacza to, że rolnicy, w których gospodarstwach stwierdzono ognisko choroby muszą liczyć się ze ściśle określoną procedurą i czasem oczekiwania. Choć KRIR wskazuje na potrzebę przyspieszenia decyzji administracyjnych, resort podkreśla, że kluczową rolę pełni tu dyrektywne prawo unijne, które wiąże państwa członkowskie w całości. Jednocześnie ministerstwo zachęca hodowców do ścisłej współpracy z powiatowymi lekarzami weterynarii i dokładnego dokumentowania wszystkich działań, co pozwoli uniknąć niepotrzebnych opóźnień związanych z brakami formalnymi.
Opracowano przez IBIMS Green na podstawie informacji KRIR, MRiRW.