7 listopada 2025 r. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Karol Nawrocki złożył na ręce Marszałka Sejmu Szymona Hołowni projekt ustawy mającej na celu trwałe obniżenie kosztów energii elektrycznej oraz uporządkowanie systemu finansowania mechanizmów wsparcia energetyki. Dokument został oficjalnie zarejestrowany w Kancelarii Sejmu 12 listopada 2025 r. i zawiera jedną z najszerszych propozycji reform rynku energii w ostatnich latach. Ustawa nosi tytuł „o zmianie niektórych ustaw w celu obniżenia kosztów energii elektrycznej oraz finansowaniu systemów wsparcia energetyki ze środków z handlu uprawnieniami do emisji CO₂”.
Najważniejsze założenia projektu
Prezydencka inicjatywa obejmuje szeroki pakiet zmian w prawie energetycznym, podatkowym i środowiskowym. Projekt zakłada znaczące obniżenie wielu opłat doliczanych dziś do rachunków za prąd, w tym opłaty OZE, przejściowej, mocowej i kogeneracyjnej, które od początku 2026 r. miałyby zostać zredukowane do poziomu 0 zł. Jednocześnie na środki budżetowe pochodzące z aukcji uprawnień do emisji CO₂ przeniesiona zostałaby odpowiedzialność za finansowanie systemów wsparcia, tak aby odbiorcy końcowi nie ponosili tych kosztów w cenie energii. Ustawa przewiduje również obniżenie stawki VAT na energię elektryczną do 5% oraz ograniczenie stopy zwrotu z kapitału dla operatorów sieci dystrybucyjnych i przesyłowych, co ma ograniczyć dalszy wzrost taryf.
Diagnoza: wysokie koszty energii i nieczytelne rachunki
W uzasadnieniu Prezydent podkreśla, że mimo stopniowego wyhamowania kryzysu energetycznego ceny energii w Polsce pozostają jednymi z najwyższych w historii. Na fakturach odbiorców znajdują się liczne dodatkowe pozycje, które składają się na znaczącą część finalnego rachunku — od opłaty mocowej i przejściowej, przez OZE, po obowiązki dotyczące efektywności energetycznej. Zdaniem wnioskodawcy obecny model jest nieprzejrzysty, obciąża gospodarstwa domowe i przedsiębiorców, a jednocześnie nie motywuje do racjonalizacji systemu wsparcia dla energetyki. Projektowana ustawa ma uporządkować te mechanizmy i ograniczyć praktykę „podwójnego obciążenia”, czyli sytuacji, w której odbiorcy najpierw płacą w cenie energii za koszty ETS, a następnie za opłaty finansujące transformację energetyczną.
Przewidywane skutki dla gospodarki i odbiorców
Projektodawca szacuje, że dzięki proponowanym zmianom rachunki gospodarstw domowych mogą spaść średnio o około jedną trzecią, a przedsiębiorcy odczują obniżkę kosztów energii na poziomie około jednej piątej. Ostateczna skala zmian zależeć będzie od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki dotyczących taryf na 2026 r., jednak podkreślono, że oddziaływanie ustawy powinno być „trwałe i systemowe”. W dokumentach towarzyszących projektowi zauważono także, że operatorzy sieci w ostatnich latach osiągali rekordowe wyniki finansowe przy minimalnym ryzyku rynkowym, dlatego ograniczenie stopy zwrotu ma przywrócić równowagę pomiędzy interesem publicznym a stabilnością inwestycyjną sektora.
Reprezentacja projektu w Sejmie i dalszy bieg prac
Prezydent upoważnił Szefa Kancelarii Prezydenta RP Zbigniewa Boguckiego do reprezentowania swojego stanowiska podczas prac parlamentarnych. Projekt w najbliższym czasie zostanie skierowany do pierwszego czytania, które prawdopodobnie odbędzie się w Komisji Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych. Jeżeli ustawa zostanie przyjęta, nowe zasady miałyby obowiązywać od 1 stycznia 2026 r., wprowadzając znaczące zmiany w sposobie naliczania i finansowania opłat energetycznych oraz upraszczając strukturę rachunków za energię dla milionów odbiorców.
Opracowano przez IBIMS Green na podstawie Kancelarii Sejmu.