W Sejmie trwają prace nad poselskim projektem ustawy dotyczącym rekompensat za szkody wyrządzane przez ptaki objęte ochroną gatunkową. Projekt ma na celu doprecyzowanie zasad wypłaty odszkodowań oraz rozszerzenie katalogu sytuacji, w których rolnicy mogą ubiegać się o rekompensaty za straty poniesione w uprawach, stadach ryb czy gospodarstwach specjalistycznych. Podczas posiedzenia Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi posłowie oraz przedstawiciele organizacji rolniczych podkreślali, że problem szkód wyrządzanych przez ptaki narasta z roku na rok, szczególnie w rejonach o dużej koncentracji gospodarstw hodowlanych i stawów rybnych. Obecnie rolnicy zwracają uwagę na trudności proceduralne, niejasne przepisy i zbyt długie terminy wypłat, co w wielu przypadkach podważa efektywność obowiązującego systemu ochrony gatunkowej.
Zmiany w ustawie o ochronie przyrody – nowe propozycje posłów
Równolegle procedowany jest poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw, który obejmuje szerszy pakiet zmian związanych z zasadami wypłaty odszkodowań za szkody wyrządzane przez zwierzęta chronione. Podczas wspólnego posiedzenia komisji parlamentarzyści dyskutowali nie tylko o stratach powodowanych przez ptaki, lecz także o propozycjach dotyczących dużych drapieżników, takich jak wilki, niedźwiedzie i rysie. Obecne przepisy przewidują, że odszkodowanie nie przysługuje w sytuacji, gdy do szkody doszło nocą, a zwierzęta gospodarskie przebywały na pastwisku bez bezpośredniego nadzoru. Ten zapis od lat budzi poważne wątpliwości rolników, którzy argumentują, że nocna opieka nad zwierzętami w systemach otwartego chowu jest w praktyce niemożliwa do zrealizowania.
Propozycja uchylenia nocnych ograniczeń w wypłacie odszkodowań
Podczas obrad komisji przedstawiono propozycję uchylenia art. 126 ust. 6 pkt 3 lit. c ustawy o ochronie przyrody, który wyłącza odpowiedzialność Skarbu Państwa za szkody wyrządzone nocą, jeśli zwierzęta nie były w tym czasie nadzorowane. W opinii wnioskodawców obowiązujący przepis jest anachroniczny i nie przystaje do realiów współczesnego rolnictwa. Wymogi dotyczące dobrostanu zwierząt obligują bowiem rolników do zapewnienia zwierzętom dostępu do pastwiska przez co najmniej sześć godzin dziennie w okresie od 1 kwietnia do 30 września. W praktyce oznacza to, że zwierzęta – zwłaszcza bydło – przez większą część sezonu przebywają na łąkach całą dobę. Utrzymywanie obowiązku całonocnego nadzoru jest więc nie tylko nierealne, lecz także sprzeczne z kierunkiem rozwoju rolnictwa opartego na wypasie ekstensywnym.
Znaczenie projektowanych zmian dla hodowców bydła
Hodowcy bydła szczególnie mocno odczuwają skutki obowiązujących ograniczeń. Zwierzęta wypasane na dużych powierzchniach, często na terenach oddalonych od gospodarstw, są najbardziej narażone na nocne ataki drapieżników. Jednocześnie to właśnie wypas pastwiskowy stanowi podstawę produkcji wołowiny i mleka w wielu regionach kraju, a jego utrzymanie jest kluczowe z punktu widzenia dobrostanu zwierząt i jakości produkcji. Uchylenie obowiązku nocnego nadzoru byłoby – zdaniem rolników – rozwiązaniem długo oczekiwanym i realnie odzwierciedlającym specyfikę pracy hodowlanej. Pozwoliłoby to na objęcie systemem odszkodowań wszystkich rzeczywiście poniesionych strat, niezależnie od pory dnia, w której doszło do zdarzenia, a tym samym na zwiększenie bezpieczeństwa ekonomicznego gospodarstw utrzymujących bydło w systemie wypasu.
W najbliższych tygodniach poselskie projekty będą procedowane w dalszym trybie, a od decyzji parlamentarzystów zależeć będzie, czy postulowane od lat zmiany wejdą w życie jeszcze w tym roku.
Opracowano przez IBIMS Green na podstawie informacji Kancelarii Sejmu.