13 października Rada Unii Europejskiej zatwierdziła decyzję o dalszym obniżeniu lub całkowitym zniesieniu ceł na wybrane ukraińskie produkty rolno-spożywcze. Z liberalizacji skorzystają m.in. producenci mleka, owoców i warzyw, a także mięsa i przetworów mięsnych.
Zmiany te są częścią przeglądu umowy o pogłębionej i kompleksowej strefie wolnego handlu (DCFTA) między Unią Europejską a Ukrainą, który został uzgodniony 30 czerwca 2025 roku. Jak podkreślono w komunikacie Rady, celem decyzji jest stworzenie trwałych i przewidywalnych zasad wymiany handlowej, wpisujących się w proces stopniowej integracji Ukrainy z rynkiem unijnym.
Wsparcie dla Ukrainy i integracja gospodarcza
Z perspektywy instytucji unijnych decyzja ma wzmocnić stabilność gospodarczą Ukrainy oraz sprzyjać dalszej integracji handlowej z rynkiem UE.
Minister spraw zagranicznych Danii Lars Løkke Rasmussen podkreślił:
– Pomagamy Ukrainie militarnie i finansowo, ale musimy również wspierać ją poprzez promowanie liberalizacji handlu. Zarówno UE, jak i Ukraina odniosą korzyści ze zniesienia ceł, co doprowadzi do trwałej stabilności gospodarczej, trwałych relacji handlowych i dalszej integracji Ukrainy z Unią.
Decyzja ta wpisuje się w szerszy kontekst wsparcia Ukrainy po trzech latach trwającej agresji Rosji. Rada wskazuje, że liberalizacja handlu ma stanowić element długoterminowego partnerstwa gospodarczego, które w perspektywie kilku lat może pomóc w modernizacji ukraińskiego sektora rolnego i dostosowaniu norm produkcyjnych do unijnych standardów.
Zabezpieczenia i ograniczenia w dostępie do rynku
Decyzja Rady UE obejmuje m.in. produkty mięsne i przetwory mięsne, dla których przewidziano częściową redukcję ceł oraz mechanizmy zabezpieczające na wypadek zakłóceń rynkowych.
Zgodnie z komunikatem Rady, liberalizacja dostępu do rynku będzie stopniowa i uzależniona od dostosowywania ukraińskich norm produkcyjnych dotyczących dobrostanu zwierząt, pestycydów i leków weterynaryjnych do standardów obowiązujących w Unii Europejskiej.
Dostęp do rynku dla najbardziej wrażliwych produktów – takich jak cukier, drób, jaja, pszenica, kukurydza i miód – pozostanie ograniczony i etapowy. Natomiast pełna liberalizacja będzie rozważana tylko w przypadku wybranych produktów „niewrażliwych”, w tym mleka i przetworów mlecznych.
Tabela 1. Produkty
| Produkt | Zakres liberalizacji | Uwagi |
| Mleko i przetwory mleczne | Pełne zniesienie ceł | Produkt „niewrażliwy” |
| Mięso i przetwory mięsne | Częściowa redukcja ceł | Zastosowanie mechanizmów ochronnych |
| Świeże owoce i warzywa | Stopniowe zniesienie lub redukcja | Liberalizacja etapowa |
| Cukier, drób, jaja | Liberalizacja ograniczona | Produkty „wrażliwe” |
| Pszenica, kukurydza, miód | Liberalizacja stopniowa | Wymagane monitorowanie rynku |
Polska reaguje z niepokojem
Decyzja Rady UE spotkała się z krytyką części środowisk rolniczych i politycznych w Polsce, które zwracają uwagę na możliwe konsekwencje dla krajowego rynku.
Europosłanka Konfederacji Anna Bryłka skomentowała decyzję na platformie X:
– Niestety, dzisiaj Rada UE zgodziła się zmniejszyć lub wyeliminować cła dla części ukraińskich produktów rolno-spożywczych i zwiększyć kontyngenty importowe.
Podobne stanowisko wyraził Krzysztof Bosak, poseł Konfederacji:
– Unia Europejska zatwierdziła dzisiaj kolejne przywileje handlowe dla Ukrainy. Dalsza redukcja ceł dla ukraińskiego rolnictwa to kolejny cios w nas wszystkich. Polscy rolnicy, dociskani unijną biurokracją, podatkami i ograniczeniami, po prostu nie mają jak konkurować z ukraińskimi oligarchami, których unijne wymogi nie dotyczą.
Kolejne kroki w procesie handlowym
Zgodnie z decyzją Rady UE, po jej przyjęciu Komitet Stowarzyszenia UE–Ukraina, obradujący w składzie ds. handlu, przyjmie decyzję w ramach przeglądu na podstawie art. 29 ust. 4 umowy o stowarzyszeniu UE–Ukraina.
Jak wskazano w komunikacie, celem procesu przeglądu jest przyspieszenie i rozszerzenie zakresu znoszenia ceł w handlu między Unią Europejską a Ukrainą.
Decyzja Rady UE o zniesieniu lub ograniczeniu ceł na produkty rolno-spożywcze z Ukrainy stanowi kolejny etap liberalizacji handlu w ramach DCFTA. Z perspektywy unijnej ma ona charakter strategiczny i wspierający Ukrainę, natomiast dla polskiego rolnictwa – zwłaszcza branży mięsnej i hodowlanej – może oznaczać nowe wyzwania konkurencyjne i konieczność adaptacji do zmieniających się warunków rynkowych.
Opracowano przez IBIMS Green na podstawie informacji z komunikatu Rady UE i wpisy na X Krzysztofa Bosaka i Anny Bryłki.