Od ponad pół wieku w USA rozwija się jedno z najważniejszych przedsięwzięć badawczych w obszarze genetycznej odporności drobiu. Jego dorobek obejmuje zarówno rozwój nowych szczepionek, jak i narzędzi wykorzystywanych dziś przez globalny przemysł. W 2025 roku projekt został uhonorowany Excellence in Multistate Research Award, co potwierdza jego wyjątkowy wpływ na bezpieczeństwo żywności, zdrowie zwierząt i stabilność produkcji.
Pół wieku badań, które zmieniły podejście do chorób ptaków
Inicjatywa rozpoczęta w 1968 roku i obecnie realizowana jako projekt wielostanowy finansowany przez Narodowy Instytut Żywności i Rolnictwa USDA (NIFA) poprzez Hatch Multistate Research Fund, ma jeden nadrzędny cel: lepiej zrozumieć, w jaki sposób genetyka wpływa na podatność drobiu na infekcje i jak można tę odporność wzmacniać.
Naukowcy z 11 uniwersytetów typu land-grant współpracują dziś z partnerami branżowymi, instytucjami rządowymi i ekspertami z całego świata. Sieć ta pozwala na wymianę danych, zasobów oraz unikanie powielania badań, co jest szczególnie istotne przy tak złożonych wyzwaniach, jak grypa ptaków, choroba Mareka czy Newcastle disease.
Przełomowe odkrycia: od genów do praktycznych narzędzi dla branży
Wyniki prac projektowych w wielu przypadkach określa się jako przełomowe. To właśnie uczestnicy programu byli autorami i właścicielami patentu na kluczowy składnik szczepionki przeciw chorobie Mareka — stosowanej dziś niemal przez wszystkie globalne firmy drobiarskie.
W późniejszych etapach badań naukowcy zagłębili się w odpowiedź immunologiczną drobiu na Salmonellę oraz Campylobacter, dwa patogeny będące główną przyczyną zatruć pokarmowych u ludzi. Opracowane wyniki wykorzystywane są do projektowania bardziej skutecznych metod kontroli zakażeń oraz zwiększania bezpieczeństwa produktów drobiowych.
Równolegle rozwijane są badania nad ptakami odpornymi na wysokie temperatury, co ma kluczowe znaczenie dla rolników funkcjonujących w coraz cieplejszym klimacie. W ostatnich latach projekt identyfikował również nowe modyfikacje pasz, które naturalnie wzmacniają odpowiedź immunologiczną ptaków bez konieczności zwiększania stosowania antybiotyków.
Siła współpracy: linie genetyczne jako narzędzie do badań przyszłości
Jednym z fundamentów projektu jest utrzymywanie i rozwijanie specjalistycznych, dobrze scharakteryzowanych linii hodowlanych drobiu. Te zasoby genetyczne są wykorzystywane do testowania odporności na patogeny, analizowania dziedziczności cech immunologicznych oraz oceny wpływu warunków środowiskowych.
Stała współpraca między instytucjami pozwala także na szybkie reagowanie na nowe zagrożenia. Gdy w ostatnich latach powróciły ogniska grypy ptaków, badacze byli w stanie wykorzystać zgromadzone linie i metody analityczne do testowania nowych hipotez oraz rozwiązań.
Gospodarka również zyskuje — mniej strat, mniej antybiotyków, większa efektywność
Wpływ projektu wykracza daleko poza laboratoria. Udoskonalenia w zakresie genetyki i odporności ptaków przyczyniły się do wyraźnego zmniejszenia strat w stadach oraz ograniczenia leczenia antybiotykami, co jest jednym z kluczowych wyzwań współczesnej produkcji.
Dla polskiej branży drobiarskiej — największego producenta mięsa drobiowego w UE — takie rozwiązania są szczególnie istotne, ponieważ wpisują się w rosnące oczekiwania dotyczące bioasekuracji, ograniczania antybiotyków i poprawy efektywności stad.
Firmy drobiarskie na całym świecie implementują wyniki projektu zarówno w programach hodowlanych, jak i w codziennej pracy nad zarządzaniem zdrowiem stad. Skutkuje to stabilniejszą produkcją, lepszą jakością mięsa oraz większym bezpieczeństwem dla konsumentów.
57 lat innowacji uhonorowane prestiżową nagrodą
Przyznana w 2025 roku nagroda Excellence in Multistate Research Award podkreśla unikatową wartość długoterminowej, wieloośrodkowej współpracy naukowej. To wyróżnienie nie tylko docenia dorobek projektu, ale także akcentuje jego rolę w przyszłości globalnej hodowli drobiu.
W świecie, w którym zagrożenia biologiczne zmieniają się dynamicznie, a presja na produkcję zdrowej i bezpiecznej żywności rośnie, projekt stanowi przykład, jak badania naukowe mogą realnie kształtować sektor i wspierać jego rozwój.
W kierunku kolejnych dekad badań
Choć projekt może poszczycić się wieloma sukcesami, wyzwania stojące przed branżą drobiarską wciąż są znaczące. Zmienny klimat, globalizacja chorób oraz rosnące oczekiwania konsumentów wymagają innowacji na poziomie genetycznym, immunologicznym i hodowlanym.
Dzięki zgromadzonej wiedzy i wypracowanym modelom współpracy amerykańscy naukowcy tworzą dziś fundament pod nowe strategie ochrony zdrowia stad, które mogą decydować o przyszłości produkcji drobiu na całym świecie.
Opracowano przez IBIMS Green na podstawie informacji z thepoultrysite.com oraz nifa.usda.gov